Θα μπορούσε κανείς να τους χαρακτηρίσει ως τους σιωπηλούς φύλακες της κορυφής του κόσμου. Άνθρωποι που προσπάθησαν να κατακτήσουν την κορυφή του Έβερεστ και είτε το κατάφεραν αλλά δεν πρόλαβαν να επιστρέψουν είτε δεν μπόρεσαν καν να σταθούν στην κορυφή των 8.849 μέτρων.
Για χιλιάδες ανθρώπους η κατάκτηση της ψηλότερης κορυφής του κόσμου είναι το απόλυτο όνειρο, η υπέρτατη δοκιμασία σώματος και ψυχής. Για κάποιους όμως αυτό το όνειρο έμελλε να είναι ο τελευταίος σταθμός της ζωής τους. Όπως μας δείχνει το συγκλονιστικό βίντεο που ανέβηκε από χρήστη του Tik Tok και δείχνει ορειβάτες να περνούν ανάμεσα σε σορούς συναδέλφων τους που δεν τα κατάφεραν. Οι νεκροί που παραμένουν εκεί παγωμένοι στις πλαγιές, είναι μια απόκοσμη υπενθύμιση του πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει αυτή η επιθυμία.
Από το 1921, όταν η πρώτη βρετανική εξερευνητική αποστολή έφτασε στους πρόποδες του βουνού, περισσότεροι από 330 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους προσπαθώντας να φτάσουν στην κορυφή ή να επιστρέψουν. Η ακριβής καταμέτρηση είναι δύσκολη, γιατί ορισμένοι εξαφανίζονται και δεν εντοπίζονται ποτέ. Κάθε χρόνο, περίπου 600–800 ορειβάτες επιχειρούν να ανέβουν. Το ποσοστό θνησιμότητας τις τελευταίες δεκαετίες έχει μειωθεί (γύρω στο 1% σήμερα), αλλά οι συνθήκες παραμένουν ακραίες: θερμοκρασίες που πέφτουν στους -40 °C, θυελλώδεις άνεμοι, έλλειψη οξυγόνου, απρόβλεπτες χιονοστιβάδες. Η λεγόμενη “Ζώνη Θανάτου” (Death Zone) αρχίζει στα 8.000 μέτρα· εκεί το σώμα δεν μπορεί να επιβιώσει για πολλές ώρες γιατί το οξυγόνο είναι μόλις το ένα τρίτο απ’ ό,τι στο επίπεδο της θάλασσας.
Σήμερα υπολογίζεται ότι περίπου 200 σώματα παραμένουν στο βουνό, ορατά κατά μήκος της διαδρομής προς την κορυφή. Ο λόγος που παραμένουν εκεί είναι απλός: είναι εξαιρετικά επικίνδυνο και δαπανηρό να κατέβουν. Ένα τέτοιο εγχείρημα κοστίζει από 20.000 έως 70.000 δολάρια και απαιτεί ομάδες πολλών έμπειρων Σέρπα οι οποίοι συχνά ρισκάρουν τη δική τους ζωή, έτσι, πολλές οικογένειες επιλέγουν να αφήσουν τους δικούς τους εκεί, στην «αιώνια κατοικία τους», όπως λένε.
Διάσημες ιστορίες
Ίσως ο πιο γνωστός νεκρός του Έβερεστ. Πρόκειται πιθανότατα για τον Ινδό ορειβάτη Τσερίνγκ Ντόρζι, που πέθανε το 1996. Το σώμα του βρέθηκε σε μια σπηλιά δίπλα στο μονοπάτι, με τα χαρακτηριστικά πράσινα μποτάκια του να ξεχωρίζουν στο χιόνι. Για χρόνια χρησίμευε ως σημείο αναφοράς για τους αναρριχητές. Άλλη μια ιστορία είναι αυτή του έμπειτου Νεοζηλανδού οδηγού Ρόμπιν Χολ, που πέθανε το 1996 προσπαθώντας να βοηθήσει τους πελάτες του κατά τη διάρκεια της μοιραίας «Καταιγίδας του 1996», η οποία σκότωσε 8 άτομα σε μια μόνο μέρα.
Η ιστορία του έγινε γνωστή από το βιβλίο και την ταινία Everest. Επίσης, πολλοί θυμούνται την Φρανσις Άρσεντ την πρώτη Αμερικανίδα που ανέβηκε στην κορυφή χωρίς πρόσθετο οξυγόνο το 1998, αλλά δεν κατάφερε να κατέβει. Το σώμα της έμεινε εκεί για σχεδόν μια δεκαετία, γνωστό ως “Η Κυρία στο Χιόνι”, πριν απομακρυνθεί από άλλους ορειβάτες.
Πώς πεθαίνουν οι ορειβάτες;
Οι αιτίες θανάτου στο Έβερεστ ποικίλουν. Υποθερμία, πνευμονικό ή εγκεφαλικό οίδημα λόγω έλλειψης οξυγόνου, πτώσεις σε χαράδρες, χιονοστιβάδες και καταρρεύσεις παγετώνων, αλλά και καρδιακά επεισόδια από την εξάντληση είναι οι πιο συνηθισμένες. Ωστόσο, αυτό που είναι συγκλονιστικό είναι ότι κάποιοι πεθαίνουν σε κοινή θέα, και οι υπόλοιποι ορειβάτες περνούν δίπλα τους, ανήμποροι να βοηθήσουν, γιατί κάθε παραπάνω κίνηση μπορεί να θέσει και τη δική τους ζωή σε κίνδυνο. Μάλιστα, η παρουσία των νεκρών στο Έβερεστ έχει δημιουργήσει συζητήσεις για την ηθική διάσταση της ορειβασίας εκεί. Υπάρχουν αναφορές για ορειβάτες που, κυνηγώντας τη δική τους κορυφή, προσπέρασαν ανθρώπους που πάσχιζαν να επιβιώσουν και τους άφησαν να πεθάνουν.
Οι νεκροί του Έβερεστ έγιναν μέρος της ιστορίας του βουνού. Οι ντόπιοι Σέρπα συχνά αφήνουν μικρές σημαίες, προσευχές ή πέτρινες στοίβες κοντά στα σώματα, ως φόρο τιμής. Κάποιοι τα αποκαλούν «οι σιωπηλοί φύλακες», που θυμίζουν σε κάθε ορειβάτη τι διακυβεύεται όταν αψηφάς τα όρια.
